اصول و آموزش کف سازی

صول ايمنى در كف سازى

# مطالب آموزشی مرتبط با خدمات ساختمان

# مطالب آموزشی آسایش گستر

هدف از كف سازى، به وجود آوردن سطحى هموار است كه بتواند نيازها و خواسته هاى مصرف كننده را

برآورده نمايد. البته شكل و جنس آن به نوع كاربرى آن بستگى دارد. به عنوان نمونه كف سرويس ها در طبقات فوقانى ساختمان و كف زير زمين ها و سالن ها و... با يكديگر تفاوت داشته و شرايط ويژه ى خود را دارد. بايد دقّت شود كه كف سازى با مصالحى انجام شود كه بتواند وزن خود را به خوبى تحمّل نموده و سطح رويى آن بتواند در مقابل سايش مقاومت نمايد. 1 نمونه اى از كف سازى به وسيله ى - در شكل 1

سنگ 1 را ملاحظه مى كنيد.

رعايت اصول ايمنى

براى انجام هر كار لازم است ابتدا نكات ايمنى مربوطه را رعايت كنيم تا بتوانيم كار مورد نظر را به

بهترين صورت انجام دهيم. بنابراين با پوشيدن لباس مناسب و استفاده ى صحيح از وسايل ايمنى استاندارد و توجه به نكات ايمنى مى توان حوادث و اتفاقات ناگوار رابه حداقل رسانيد.

وسایل حفاظت فردی:

این وسایل، وسایلی هستند از قبیل کلاه ایمنی، کفش و پوتین ایمنی، ماسک تنفسی، نقاب و عینک حفاظتی، کمر بند ایمنی، طناب مهار، دستکش و لباس ایمنی که کارگران باید متناسب با نوع کار خود مورد استفاده قرار دهند تا در برابر خطرات ناشی از کار مصون 3 تعدادی از وسایل حفاظت - ومحفوظ بمانند.در شکل 1فردی را ملاحظه می کنید.

نکات ایمنی را جدّی بگیرید !

با توجه به این که در هنگام عملیات کف سازی نیز خطرات زیادی کارگران را تهدید می کند، لذا لازم است شما فراگیران عزیز به نکات زیر توجّه نموده و به آن عمل کنید:

• برای جلوگیری از رسیدن صدمه به سر ازکلاه ایمنی مناسب استفاده کنید
• هنگام عملیات بتن ریزی و مواردی که کار ساختمانی باید در آب انجام گیرد از چکمه یا نیم چکمه ی لاستیکی استفاده کنید.

• هنگام عملیات عایق کاری که پا ها در معرض خطر برخورد با اجسام داغ و سوزان )مانند قیر(قرار

می گیرند از کفش و پوتین ایمنی استفاده کنید.

• جهت عملیات کف سازی از کفش های کتانی استفاده کنید.
• هنگام عایق کاری از دستکش های برزنتی استفاده کنید.
• جهت انجام عملیات کف سازی و استفاده از مصالح مورد نیاز )ملات ماسه و سیمان و موزاییک و

غیره( از دستکش لاستیکی استفاده کنید.

• هنگام كار، از لباس كار مناسب و تميز استفاده كنيد.

در صورتى كه از روپوش استفاده مى كنيد، نبايد آن قدر بلند باشدكه در موقع حركت به جايى گير كند و

دست و پا گير باشد.

آستين هاى گشاد مانع انجام كار درست مى شود و بايد از مچ بسته شود. جنس آن نخى باشد كه در

تابستان خنك و در زمستان گرم تر باشد. رنگ لباس كار براى عمليات بنّايى سفيد وكِرِم و براى عمليات عايق كارى سرمه اى مى باشد.

• در موقع بريدن موزاييك و سنگ فرش كف با استفاده از دستگاه سنگ فرز كه گرد و خاك زيادى را

توليد مى كند در جلوى بينى و دهان خود از ماسك فيلتر دار و عينك حفاظتى و كلاه ايمنى استاندارد استفاده كنيد.

 انواع كف سازى

براى تعيين نوع كف سازى، لازم ا ست ابتدا محلى كه كف سازى آن مورد نظر است معيّن شود.

 كف سازى در زمين هاى خشك:

در اين گونه زمين ها كف سازى به صورت زير انجام مى شود.

• صاف نمودن و متراكم كردن سطح كف سازى
• ريختن يك لايه بتن با عيار 200 كيلوگرم سيمان در متر مكعب بتن به ضخامت 10 سانتى متر و متراكم

(ويبره) كردن آن و صاف نمودن سطح فوقانى بتن با ا ستفاده از تخته ماله.

• اجراى پوشش نهايى به دو صورت انجام مى شود:

* به صورت بتنى

* استفاده از ملات ماسه سيمان، موزاييك، سنگ فرش، سراميك، پاركت و... با در نظر گرفتن محل استفاده و سليقه ى مصرف كننده.

كف سازى در زمين هايى كه داراى رطوبت مى باشند (زير زمين ها):

زمين هاى مرطوب خود به دو دسته تقسيم بندى مى شوند كه عبارتند از:

الف -كف سازى در زمين هايى كه رطو بت كمى دارند (زمين هاى نيمه خشك):

براى كف سازى اين گونه زمين ها مراحل زير به ترتيب انجام مى شود:

• كوبيدن خاك زيرين (زمين طبيعى) تا تراكم آن به 85 تا 90 درصد برسد.
• پخش كردن قلوه سنگ درشت (سنگ رودخانه اى) به ضخامت حداقل 25 سانتى متر (بلوكاژ). براى به وجود آوردن سطحى تقريبا صاف و پر شدن فواصل بين آن ها (قلوه سنگ ها)، شن ريزروى تمام سطح ريخته مى شود تا تقريبا يك سانتى متر روى قلوه سنگ ها را بپوشاند .
• ريختن بتن با عيار 200 كيلوگرم سيمان در متر مكعب بتن به ضخامت 7 تا 10 سانتى متر و صاف كردن آن با استفاده از تخته ماله.
• اجراى ملات ماسه و سيمان با عيار 350 كيلوگرم سيمان در متر مكعب ملات جهت اجراى پوشش نهايى.
• فرش كردن كف با ا ستفاده از موزاييك و يا سنگ فرشى و... كه به عنوان پوشش نهايى كف مى باشد.

ب -كف سازى در زمين هاى مرطوب:

در اين گونه زمين ها به دليل وجود رطوبت زياد، قلوه سنگ ها به تنهايى نمى توانند از نفوذ رطوبت جلوگيرى نمايند و لازم است از عايق رطوبتى نيز ا ستفاده شود.

جهت كف سازى در اين گونه زمين ها مراحل زير را به ترتيب انجام مى دهند:

• كوبيدن خاك زيرين (زمين طبيعى) تا تراكم آن به 85 تا 90 درصد برسد.
• پخش كردن قلوه سنگ درشت (سنگ رودخانه اى) به ضخامت حداقل 25 سانتى متر. براى

به وجود آوردن سطحى تقريباً صاف و پر شدن فواصل بين آن ها (قلوه سنگ ها)، شن ريز روى تمام سطح ريخته مى شود تا تقريبا يك سانتى متر روى قلوه سنگ ها را بپوشاند.

• ريختن بتن با عيار 200 كيلوگرم سيمان در متر مكعب بتن به ضخامت 7 تا 10 سانتى متر و ويبره

وصاف كردن آن با استفاده از تخته ماله.

• اجراى ملات ماسه و سيمان ليسه اى 1 با عيار 350 كيلوگرم سيمان در متر مكعب ملات به ضخامت

حداقل يك سانتى متر جهت بستر عايق كارى.

• اجراى قير و گونى بر روى ملات ماسه و سيمان ليسه اى (قير گونى يك لايه).
• اجراى ملات ماسه و سيمان ليسه اى با عيار 350 كيلوگرم سيمان در متر مكعب ملات به ضخامت حداقل يك سانتى متر جهت محافظت از عايق كارى.
• پهن كردن ملات ماسه و سيمان با عيار 350كيلوگرم سيمان در متر مكعب ملات براى اجراى پوشش نهايى كف. 

  کف سازی در طبقه ی همکف ساختمان فاقد زیرزمین:

  برای جلوگیری از ورود آب باران و برف به طبقه ی همکف ساختمان های فاقد زیر زمین، معمولاًساختمان ها را بر روی کرسی چینی اجرا می کنند.

  اجرای کف سازی بستگی به نوع زمین دارد.

  در صورتی که زمین پوشیده از گیاه باشد باید آن قدر خاک برداری شود تا ریشه ای در خاک باقی نماند )در صورت لزوم از سم نباتی استفاده می شود).  پس از عملیات خاک برداری، می توان کف سازی را انجام داد. با توجه به نوع زمین مورد نظر، کف سازی به سه روش زیر امکان پذیر است:

  الف - کف سازی در مناطقی که زمین طبیعی

  خشک بوده و امکان نفوذ رطوبت بالا نباشد:

  برای کف سازی این گونه زمین ها مراحل زیر به ترتیب انجام می شود:

  • صاف نمودن و متراکم کردن سطح کف سازی تا تراکم آن به 85 تا 90 درصد برسد.
  • ریختن، کوبیدن و مسطح کردن خاک در لایه های 30 سانتی متری به نحوی که تراکم آن به 85تا 90 درصد برسد.
  • ريختن بتن با عيار 200 كيلوگرم سيمان در متر مكعب بتن به ضخامت 7 تا 10 سانتى متر و صاف كردن آن با استفاده از تخته ماله.
  • پهن كردن ملات ماسه و سيمان با عيار 350كيلوگرم سيمان در متر مكعب ملات براى اجراى پوشش نهايى كف.
  • فرش موزاييك و يا سنگ فرشى كف به عنوان پوشش نهايى كف.

   

  ب - کف سازی در مناطقی که مقدار آب و نفوذ آن به کف کم باشد:

  برای کف سازی این گونه زمین ها مراحل 1 و 2 تراکم زمین طبیعی و ریختن 30 سانتی متر خاک و تراکمآن انجام می شود. (مطابق قسمت الف)

  سپس پخش کردن قلوه سنگ درشت )سنگ رودخانه ای(  به ضخامت حداقل 25 سانتی متر. برای به وجود آوردن سطحی تقریبا صاف و پر شدن فواصل بین آن ها )قلوه سنگ ها(، شن ریز روی تمام سطح ریخته می شود تا تقریبا یک سانتی متر روی قلوه سنگ ها را

  بپوشاند.

  مراحل بعدی تا اجرای فرش موزائیک یا سنگ فرش مطابق قسمت قبل (قسمت الف) می باشد.

  ج -کف سازی در مناطقی که مقدار آب و نفوذ

  آن به کف زیاد باشد:

  برای کف سازی این گونه زمین ها مراحل قبل، از تراکم زمین تا ریختن بتن با عیار 200 کیلوگرم سیمان بر روی قشر قلوه سنگ به ضخامت حداقل 25 سانتی متر به ترتیب انجام  می شود. سپس مراحل اجرای قیرگونی انجام می شود.

  کف سازی طبقات:

  از نظر نوع کاربری فضاهای مورد استفاده در ساختمان مثلاً اتاق خواب و یا سرویس های بهداشتی، نوع کف سازی نیز متفاوت می باشد و به دودسته زیر تقسیم بندی می شود:

  الف -کف سازی اتاق های معمولی:

  • اجرای سقف (بتن آرمه-تیرچه بلوک یا طاق ضربی)
  • ريختن بتن سبك (بتن متخلخل يا بتن پوكه) وصاف كردن آن.

  علت استفاده از بتن سبك بر روى سقف ها اولاً به خاطر سبكى آن و ثانياً به خاطر داشتن منافذ ريز، عايق حرارتى بسيار خوبى است كه در مصرف سوخت ساختمان تأثيرزيادى خواهد داشت.

  فرش موزاييك و يا سنگ فرشى كف به عنوا ن پوشش نهايى كف.
  • پهن كردن ملات ماسه و سيمان با عيار 350كيلوگرم سيمان در متر مكعب ملات براى اجراى پوشش كف پس از خشك شدن بتن پوكه انجام مى شود.
  • فرش موزاييك و يا سنگ فرشى كف به عنوان پوشش نهايى كف.

ب -كف سازى سرويس هاى بهداشتى:

روش اجراى كف سازى سرويس ها و نصب كف شور آن به صورت زير است:

• اجراى سقف (بتن آرمه-تيرچه بلوك يا طاق

ضربى) و تقسيم فضاهاى سرويس با استفاده از تيغه ى  5يا 10 سانتى مترى.

• نصب لوله هاى مربوط به فاضلاب در محل مناسب.
• ريختن بتن سبك (بتن متخلخل يا بتن پوكه) و صاف كردن آن.
• اجراى ماسه و سيمان ليسه اى و ايجاد ماهيچه سيمانى 1 در پاى ديوارها (فصل مشترك ديوار و كف) با زاويه ى 135 درجه به نحوى كه ملات ماسه وسيمان در كنارديوارها ادامه يابد.
• اجرای قیر و گونی بر روی ملات ماسه و سیمان لیسه ای )ایزولاسیون دو لایه( به صورتی که پس از پهن نمودن اوّلین لایه ی قیر و گونی، عایق قیر و گونی را در محل آب رو سوراخ کرده و آن را به داخل آب رو بر می گردانند. سپس کف شور را در محل خود بر روی عایق کاری قرار داده و لایه ی دوّم عایق را در کف و دیوارها اجرا می کنند.در این مرحله لازم است لایه ی دوّم عایق نیز درمحل آب رو، سوراخ شود.
• برای نصب واجرای کاشی دیوارها، لازم است ابتدا توری فلزی )توری مرغی( بر روی دیوارها نصب گردد.

دلیل نصب توری مرغی این است که دوغاب پشتکاشی با عایق کاری درگیری کافی داشته باشد.

• نصب و اجرای سرامیک کف با استفاده از دوغاب سیمان سفید و خاک سنگ با عیار سیمان 450کیلوگرم سیمان در متر مکعب پس از کشیدن ملات ماسه و سیمان لیسه ای محافظ عایق کاری .

توجّه:

در هنگام کف سازی سرویسها اگر بی دقتی شود، تعمیر آن مشکل و پر هزینه خواهد بود بنابر این باید این کار توسط افراد با تجربه انجام گیرد .

انواع پوشش كف

اصول كف سازى

پوشش كف بايد با اهداف استفاده از آن، متناسب باشد و با توجّه به نوع زمين (خشك، نيمه خشك، مرطوب) و همچنين محل مورد استفاده ى كف (اتاق، سرويس هاى بهداشتى، آشپزخانه، حياط و....) انجام گيرد تا بتواند نيازها و خواسته هاى استفاده كننده را برآورده نموده ودر عين حال محكم باشد.

بعضى از عواملى كه در انتخاب پوشش كف مؤثر هستند، عبارتند از:

-نوع زير سازى

-مقاومت در مقابل آتش سوزى و مواد شيميايى

-ايمنى و راحتى در حركت (بدون سر خوردن)

-نماى مناسب

-هزينه ى ساخت ونگه دارى

-سليقه ى شخصى

هيچ پوششى وجود ندارد كه تمام خواسته هاى مورد نظر را تامين نمايد اما بعضى از پوشش ها مى توانند به طور نسبى، نظر استفاده كننده را برآورده نمايند .

موزاييك:

موزاييك از تراكم و قالب زدن ملاتى شامل مصالح سنگى و سيمان به وجود مى آيد. معمولاً موزاييك ها به صورت چهار گوش ساخته شده و در انواع سنگ دار،. شيار دار، شسته و پلاكى توليد مى شود .

سرامیک:

فراورده ای متشکل از دانه های ظریف بلورین و متخلخل است که معمولاً در حرارتی بالاتر از 1000 درجه ی سانتی گراد پخته شده و در انواع لعاب دار و بدون لعاب تولید می شود .

سنگ:

سنگ از جمله مصالح ساختمانی طبیعی است که از کانی های مختلف تشکیل شده و در صنعت ساختمان به شکل های گوناگون در پی سازی، کف سازی و سنگ پلّه، نما سازی و... به مصرف می رسد .

پارکت )فرش چوبی(:

نوعی کف پوش چوبی که برای فرش نمودن کف از آن ا ستفاده شده و دارای خصوصیت هایی از قبیل مقاومت در برابر سایش و زیبایی خاص است.

كف پوش هاى بامبو:

نوعى كف پوش چوبى كه از جنس نى بوده و داراى استحكام و زيبايى منحصر به فرد مى باشد. كاربرد اين نوع كف پوش ها در فضاهاى داخلى منازل مسكونى، شركت هاى خصوصى و غيره مى باشد.

كف پوش هاى PVC:

از خصوصيت مهم اين كف پوش ضد آب بودن و راحتى راه رفتن با پاى برهنه روى آن است. از اين كف پوش ها در آشپزخانه ى منازل مسكونى استفاده می شود.

لينوليوم:

كف پوشى است كه از چوب پنبه ساخته مى شود. از روغن برزك براى چسباندن لينوليوم استفاده مى شود.

گرانولیت:

مخلوطی از ماسه و سیمان و سنگریزه ی گرانیتی که پس از آماده کردن ملات، آن را بر روی کف ریخته و با استفاده از ماله آن را صاف و صیقلی می کنند.

آرملات:

آرملات محصولی است که از کانی های معدنی سخت و سرباره های صنعتی طی مراحل دقیق و کنترل شده و طبق استاندارد های بین المللی تهیه می شود.

پر استفاده ترین سطوح در امور معماری به کف اختصاص دارد. سطح مفید اتاق ها، سالن ها، سرویس ها و... نوع ساختن کف بر اساس نحوه ی قرار گیری و شرایط جوی محل، متفاوت است. مثلا نوع کف در انبار و پارکینگ تفاوت بسیاری با واحد مسکونی دارد و مصالح مصرفی و جزئیات مربوط به اجرا در مورد کف های

دستورالعمل اجراى موزاييك فرش كردن كف

در ساختمان هاى مسكونى، ادارات، مدارس و... رايج ترين پوشش كف، موزاييك است.

موزاييك و ابعاد آن:

موزاييك در اندازه ها و انواع گوناگون جهت كف پوش فضاهاى داخلى و محوطه هاى خارجى ساختمان استفاده مى شود.

به طور كلّى موزاييك ها به دو نوع موزاييك ويبره اى و موزاييك پرسى تقسيم بندى مى شوند.

موزاييك هاى ويبره اى در كف سازى پارك ها و حياط و موزاييك هاى پرسى در محل هاى مختلفى مانند ساختمان هاى مسكونى ، اداراى و... مورد استفاده مى باشند كه به صورت ساده ياشياردار مورد استفاده قرارمى گيرند.

موزاييك پرسى از دو قشر تشكيل مى شود:

1- قشر زيرين يا آستر: مخلوطى از سيمان پرتلند و ما سه ى شسته به قطر 5 ميليمتر و به نسبت حجمى 1 به

3 است. ( 1قسمت سيمان و سه قسمت ماسه)

-2 قشر رويه يا پاخور: اين قسمت در معرض سايش است و از سيمان پرتلند با تكه هاى سنگ، خاك سنگ و پودر سنگ به صورت صيقلى ساخته مى شود.

موزاييك ممكن است ساده يا آج دار باشد و به صورت مربع و چند ضلعى واشكال ديگر با ابعاد مختلفساخته شود. پر مصرف ترين ابعاد موزاييك25×25×2/5  و 30×30×3  و یا 40×40×4 سانتى متر است.

زير سازى موزاييك:

فرش موزاييك، در هر نوع زمين (خشك، نيمه خشك و مرطوب) يا در هر طبقه را نمى توان مستقيماً روى خاك يا عايق كارى انجام داد آن را بايد به روشى كه قبلا گفته شده است، كف سازى كرده و پس از آن به وسيله ى موزاييك فرش كرد.

دليل گذارى فرش موزاييك:

به نوارهايى از موزاييك كه در كناره هاى محل فرش كردن موزاييك انجام مى شود، دليل موزاييك و عمل صورت گرفته را، دليل گذارى مى گويند.

موزاييك فرش كردن بقيه ى كف:

ملات بين دو دليل به صورت تخت و بلند تر از سطح زير موزاييك دليل (به اندازه ى 5 ميليمتر) پخش مى شود. سپس ريسمان كشى بين دو دليل انجام مى شود و موزاييك فرش با رعايت درز لازم ( 5 ميليمتر) در راستاى ريسمان كار قرار گرفته و با استفاده از تخماق كوبيده شده و نصب مى شود.

دوغاب ريزى موزاييك فرش:

پس از پايان يافتن فرش موزاييك، دوغاب ماسه سيمانى با نسبت چهار پيمانه ماسه ى ريز دانه و يك پيمانه سيمان ساخته و بر روى سطح موزاييك فرش مى ريزند و با تيغه ى لاستيكى و يا جارو كشيدن، دوغاب را بين درزها و بندهاى موزاييك هدايت مى كنند تا پر

شود. گرد سنگ، خاك سنگ و سيمان را به نسبت 1 به 1 به 1 به طور خشك مخلوط كرده و بر روى دوغابى كه  لاى درزها رفته پاشيده و با پارچه سطح موزاييك ها را تميز مى كنند.

ملات مصرفی در فرش کردن موزاییک:

برای فرش کردن آجر موزاییک در کف پوش ها ملات ماسه آهک، ملات باتارد و اکثراً ملات ماسه و سیمان مصرف می شود.

• ملات ماسه و آهک:

از مخلوط کردن ماسه ی ریز دانه از 5 میلیمتر و شیره ی آهک به مقدار 175 تا 200 کیلوگرم در متر مکعب، ملات مقاومی ساخته می شود که می توان از آن برای ملات زیر موزاییک استفاده کرد.

چون ملات ماسه آهک مانند ملات ماسه و سیمان تاب و مقاومت ندارد، لذا در فرش موزاییک از آن کم تر استفاده می شود.

• ملات باتارد:

این ملات از مخلوط ماسه با دانه بندی ریز به اضا فه ی شیره ی آهک به اندازه ی 100 کیلوگرم و 150 کیلوگرم سیمان در متر مکعب ساخته می شود.

• ملات ماسه و سیمان:

از مخلوط کردن ماسه ی دانه بندی شده و سیمان با عیار 300 کیلوگرم در متر مکعب، ملات با مقاومت و تاب زیاد ساخته می شود که مصرف آن در فرش کردن موزاییک سبب زیاد شدن دوام موزاییک فرش می شود.

وسایل مورد نیاز در فرش کردن موزاییک:

برای کلیه ی عملیات ساختمان سازی نیاز به ابزار و وسایل لازم می باشد تا بتوان عملیات اجرایی را به شکل مطلوب و اصولی انجام داد. جهت فرش کردن موزاییک، نیاز به وسایل عمومی ساختمان سازی و همچنین ابزار بنّایی می باشد که به شرح آن ها می پردازیم.

الف -وسایل عمومی:

برای فرش کردن موزاییک نیاز به وسایل عمومی مناسب می باشدکه عبارتند از:

• بیل: طول دسته حدود 100 تا 140 سانتی متر و جام در اندازه های کوچک، متوسط و بزرگ 25×35، 20×30 و 15×20 سانتی متر ساخته می شود. دسته ی بیل باید یک الی دو سانتی متر خمیده باشد تا در کار راحت تر استفاده شود. از بیل کشاورزی در کارهای ساختمانی نظیر خاک برداری و کندن زمین های طبیعی استفاده می شود. حتی الامکان باید در کارهای ساختمانی از بیل های صنعتی استفاده کرد و باید دقّت کرد تا نوک بیل به جای سخت فلزی و یا سنگ برخورد نکند تا کج ودندانه دار نشود.
• فرقون

: وسیله ای برای جابه جایی مصالح ساختمانی، بتن، ملات و... بوده که یکی از پر کاربردترین وسایل حمل به شمار می رود. با آن می توان حدود 100 الی 150 کیلوگرم مصالح را حمل نمود. دارای دو دستگیره در انتهای جام و یک چرخ لاستیکی تیوپ دار در جلو

بوده و توسط یک نفر قابل حمل می باشد.جام فرقون که مصالح داخل آن قرار می گیرد دارای عمق 10 ا لی 25 77 نمونه هایی از فرقون - سانتی متر می باشد

• سَرَند )اَلَک(

یکی از ابزارهای مهم در ساخت انواع ملات به شمار می رود. معمولا لازم است که قبل از ساختن ملات، مواد متشکله را از توری های سیمی عبور می دهند که این توری های سیمی در بازار به نام های الک، غربال و سرند مشهور می باشند. الک ها را بر حسب

درشتی و ریزی سوراخ توری با نام های مختلف نام گذاری کرده اند مانند الک چشم بلبلی، الک دانه بادامی و الک چشم گاوی. سرند ها در دو نوع پایی)پایه دار( و دستی نیز تقسیم بندی می شوند.

• استانبولی:

از این وسیله برای حمل ملات در فرش موزاییک و همچنین تهیه و آماده کردن بعضی از ملات ها استفاده می شود.استانبولی یک ظرف فلزی به شکل مخروط ناقص می باشد که دارای ارتفاع 15 سانتی متر و قطر قاعده ی 25 سانتی متر و قطر دهانه ی 50 سانتی متر بوده و در اندازه های کوچکتر و بزرگترمورد 81 دو نوع از استانبولی - استفاده قرار می گیرد.

ب - وسايل و ابزار بنّايى:

براى فرش كردن موزاييك نياز به وسايل بنّايى مناسب مى باشدكه عبارتند از:

• كمچه:

ابزارى است كه به منظور پخش و يكنواخت كردن ملات و نيز پاشيدن ملات روى سطح كار يا ساير كارهاى بنايى به كار مى رود. به طور كلى كمچه از يك صفحه ى فولادى به شكل مثلث )سه گوش(يا ذوزنقه و يك دسته ى پلاستيكى يا چوبى كه به وسيله ى ميله اى به صفحه متصل مى باشد تشكيل شده است.

دسته ى كمچه در شكل هاى ساده و خميده براى راحتى كار ساخته مى شود تا بتوان با آن روى ملات با انعطاف بيشترى كار كرد. ابعاد صفحه ى فلزى كمچه در نوك حدود 10 سانتى متر و طول 20 سانتى متر است. نوك صفحه ى فلزى به شكل هاى تخت، گرد و تيز ساخته مى شود..

• تراز:

ابزارى است كه براى تنظيم تراز سطوح عمودى، افقى و شيب دار مورد استفاده قرار مى گيرد.

• شمشه:

ابزارى جهت كنترل راستاى كار اجرا شده، كه چه از جهت افقى و چه از جهت عمودى مى توان راستاى كار را با اين وسيله كنترل نمود. شمشه هاى مورد استفاده در ساختمان سازى با حداقل طول 70 سانتى متر و حد اكثر 3 متر و حداقل ابعاد مقطع 3×3 سانتى متر

و حد اکثر5×5  سانتى متر مى باشد. جنس شمشه ها به سه دسته ى چوبى، آهنى و آلومينيومى تقسيم بندى مى شود. غالبا شمشه ى مورد استفاده در فرش موزاييك، شمشه ى آهنى مى باشد كه دليل استفاده از آن، استحكام بالا مى باشد.

• متر:

وسيله اى كه براى اندازه گيرى و پياده كردن ابعاد كار مورد استفاده قرار مى گيرد. مترهاى مورد استفاده در فرش موزاييك ، متر نوارى، متر كمرى كوچك و متر جيبى مى باشد.

• ريسمان كار:

جنس آن از نخ پنبه و ابريشم و يا 0 ميلى متر مى باشد / پلاستيكى (نايلونى) به قطر حدود 5 و در فرش موزاييك به منظور يكسان نمودن (همباد كردن) به كار مى رود.

• تيشه:

تيشه ى بنّايى، ابزارى است كه براى شكستن آجر و تبديل آن به اجزاء كوچكتر مانند سه قدى،نيمه، كلوك و همچنين بعضى از كنده كارى هاى ساده و ضربه زدن به محل هاى مورد نظر به كار مى رود.

در فرش موزاييك از تيشه، براى بريدن موزاييك با دست استفاده مى شود.

• تخماق لاستيكى:

تخماق وسيله اى است كه براى كوبيدن موزاييك، در زمان فرش موزاييك از آن استفاده مى شود.

دستورالعمل بريدن موزاييك به روش هاى مختلف:

در مواقعى براى فرش كردن كناره ها ناگزير به بريدن موزاييك و تبديل آن به اندازه هاى نيمه و سه قدّى و اندازه هاى ديگر موزاييك هستيم.

بريدن موزاييك به دو روش دستى و ماشينى انجام مى شود.

الف - بريدن موزاييك با دست:

مراحل بريدن موزاييك به روش دستى به صورت زير است:

• مقدارى كه بايد بريده شود با متر روى موزاييك علامت گذارى مى شود.
• با يك خط كش يا شمشه ى چوبى دو علامت به يكديگر متصل مى گردد.
• نشانه ها از قسمت رویه ی موزاییک به نبش و سپس به ناحیه ی پشت موزاییک منتقل می شود.
• موزاییک به صورت عمودی نگه داشته شده و سپس توسط تیشه، تراشیدن موزاییک از روی خط نشان شده آغاز می شود.
• ماسه ی خشک و ریزدانه به ضخامت 10سانتی متر روی سطح زمین بطور کاملا تخت و هموار پهن می شود.
• شمشه ى پروفيلى را به صورت دو نبش بر روى سطح موزاييك و خط و نشانه قرار داده و با ضربه ى تيشه ى بنايى بر روى شمشه فولادى موزاييك را به دو نيم تقسيم مى كنند.

ب) بريدن موزاييك با دستگاه:

در اكثر موارد بريدن موزاييك توسط دست، وقت گير و دور ريز موزاييك (به دليل شكستن موزاييك در زمان بريدن با دست) زياد و همچنين دقّت كار كم خواهد بود.

پس بهتر است برش موزاييك با استفاده از فرز سنگ برى و با اصول زير صورت گيرد.

• مقدارى كه بايد بريده شود، با استفاده از متر روى سطح موزاييك علامت گذارى مى شود.
• با یک خط کش یا شمشه ی چوبی و یا بدنه ی تراز دو علامت به یکدیگر متصل می گردد.
• موزاییک بر روی موزاییک دیگری قرار داده شده به نحوی که در زمان بریدن، تیغه ی دستگاه فرز با سطح زیر موزاییک در حال برش تماس پیدا نکند. و با قرار دادن پا در لبه ی موزاییک، به صورت ثابت نگاه داشته می شود.
• دستگاه فرز سنگ بری را روشن کرده و با احتیاط کامل موزاییک مذکور در راستای خط نشانه بریده می شود.

تعيين شيب كف

در مكان هايى مانندتراس، حياط، محوطه، سرويس ها و آشپزخانه براى هدايت آب، فرش كف بايد داراى شيب باشد.

موزاييك فرش شيب دار:

موزاييك فرش با شيب در كف ايوان ها، تراس ها در فضاهاى روباز كه داراى پوشش نيستند، حياط و همچنين در كف پياده روها فرش مى شود.

براى فرش كردن اين موارد، از موزاييك آج دار استفاده مى شود تا اشخاص هنگام حركت سُر نخورند.

فرش موزاييك شيب دار، بر روى سطح شيب دار فرش مى شود.

شيب موزاييك فرش:

شيب متعارف در موزاييك فرش 2٪ است. يعنى براى هر متر طول 2 سانتى متر شيب براى روان شدن آب به سمت كف شوى سوراخ ناودانى و غيره در نظر گرفته مى شود.

مصالح شيب بندى:

براى شيب بندى از مصالح سبك مانند خرده آجر، سوخته هاى زغال سنگ، پوكه هاى معدنى و بتن پوكه استفاده مى شود.

انواع فرش موزاييك در سطوح شيب دار:

موزاييك فرش شيبدار در سه حالت،يك طرفه، دو طرفه و چهار طرفه (شيب به وسط) انجام مى شود.

گذاشتن كف شو و عايق بندى آن

براى هدايت و تخليه ى فاضلاب كف حمام و آشپزخانه، لازم است از كف شو استفاده شود. براى جلوگيرى از نفوذ رطوبت به كف از طريق كف شو لازم است عايق كارى به شكل مناسب انجام شود.

عايق بندى كف شو:

براى عايق بندى ابتدا يك لايه قيرگونى روى كف پهن مى كنند(امروزه براى عايق كارى اصولاً از مشمّع هاى قيراندود استفاده مى شود). قير گونى را در محل آب رو سوراخ كرده و آن را به داخل آب رو بر مى گردانند.

در زمان اجراى فرش كف، كف شو برروى آب رو قرارگرفته و با ملات در محل خود نصب مى گردد.

گذاشتن قرنیز

برروی فرش موزاییک و یا سنگ فرش شده در کف قسمت های ساختمان، قطعه سنگی به کنار دیوار 118- نصب می شود که قرنیز نامیده می شود.

دلیل چسباندن قرنیز این است که اولاً در زمان شست و شوی کف ساختمان، به اندود گچ دیوار آسیب واردنشده و ثانیاً تنظیم گچ کاری دیوارها آسان گردد. در ساختمان های چوبی، جنس قرنیز از چوب محکم و با دوام بوده و هدف از نصب آن زیبایی پای دیوار می باشد.

در بیشتر ساختمان ها ارتفاع قرنیز حدود 119- 10 سانتی متر می باشد.

دستورالعمل نصب قرنیز: ساعت کار عملی 1 ساعت

نصب قرنیز پس از فرش کف انجام می گیرد و بدین صورت است که، دو عدد سنگ، موقتاً در ابتدا و انتها و با فاصله ی حداقل یک سانتی متر از دیوار قرار داده و با استفاده از لقمه های کوچک آجر یا سنگ در پشت آن وقراردادن آجر دیگر به صورت مورب در

جلوی آن سنگ نگهداری شده و عملیات تراز عمودی 120 ( سپس ریسمانی نازک به - انجام می گیرد. )

بالای سنگ متصل کرده و در پایین آن شمشه ی فلزی یا آلومینیومی بسیار صاف قرار می دهند. پس از این عمل بقیه ی سنگ ها را پشت شمشه چیده و آن را با ریسمان کار کنترل می کنند.

پس از نصب سنگ ها پشت آن را با استفاده از دوغاب ماسه و سیمان پر می کنند.

دستورالعمل اجرای فرش کردن با موزاییک ساعت کار عملی 1 ساعت

از نکاتی که باید در هنگام فرش موزاییک مورد توجّه قرار گیرد، رعایت بند در موزاییک فرش است. اندازه ی بند موزاییک فرش باید در حدّی باشد که دوغاب سیمان با داشتن ریز دانه ی ماسه و گرد سنگ در بندهای اطراف موزاییک نشست کرده و به ملات زیر موزاییک برسد.

زمان دوغاب ریزی 12 ساعت پس از فرش موزاییک ها می باشد و قبل از دوغاب ریزی باید سطح موزاییک ها را مرطوب کرد.

 روش فرش کردن با موزاییک:

فرش موزاییک نسبتاً ساده است و به ترتیب زیر می باشد:

• با استفاده از شیلنگ تراز در کنار دیوار خط تراز زده می شود.
• یک امتداد مشخص )مثلاً یک دیوار( را مبنای موزاییک کاری قرار می دهند و اولین ردیف )دلیل(موزاییک را به موازات آن بر روی ملات ماسه و سیمان می چینند.
• با استفاده از گونیای بلند یا متر ردیف دوم را عمود بر ردیف اول می چینند.

گونيا كردن دو امتداد با متر با استفاده از قضيه ى 3و 4 و 5 انجام مى گيرد. مثلاًدر يك امتداد 3واحد ( 30 سانتى متر) و در امتداد دوّم 4واحد ( 40 سانتى متر) نشانه گذارى مى شود. براى گونيا شدن دو امتداد لازم است كه فاصله ى بين دو امتداد 4واحد ( 50 سانتى متر) باشد.

• رديف سوم را نيز همانند مراحل قبل عمود بر رديف دوم مى چينند. (اين عمل را دليل گذارى مى گويند).

علّت پيش آمدگى دليل سوّم اين است كه با استفاده از اين دليل و دليل اوّل بتوان ريسمان كشى كرد و موزاييك هاى متن را فرش كرد.

• در اين مرحله بين موزاييك ها (موزاييك هاى متن) را پر مى كنند. در اين مورد با استفاده از ريسمان كار، موزاييك هاى متن را به صورت يك يا دو رديفه بر روی ملات ماسه و سيمان مى چينند.
• پس از 12 ساعت از فرش موزاييك ها، سطح آن ها را خيس كرده و روى آن دوغاب سيمان مى ريزند و با تيغه ى لاستيكى يا جارو بندها را پر مى كنند.
• روى سطح موزاييك هاى فرش شده، پودر سنگ پاشيده و بلا فاصله با گونى تمام سطح را تميز مى كنند.