نکات لازم جهت شناخت مایکروفر
یکی از لوازم برقی که می‌تواند در بخش آشپزی بسیار کاربردی واقع شود، فِر مایکروویو یا مایکروفر است. این وسیله که امروزه انواع فراوانی دارد، با وجود اندازه‌ی نه چندان بزرگ، می‌تواند به راحتی از پس کارهای بزرگی بر بیاید. از طبخ سریع انواع غذا گرفته، تا یخ‌زدایی، پخت پاپ‌کورن و کیک.
اسامی ابداعی برای فری که با فناوری مایکروویو کار می‌کند زیاد هستند. مایکروویو، مایکروفر، ماکروفر، سولاردام و اصطلاحات دیگری که با تعاریف مختلف به وجود آمده‌اند و در واقع همه به همان فری اشاره دارند که از امواج با طول موج کوتاه و فرکانس بالا برای طبخ غذا استفاده می‌کند و تعدادی فناوری افزوده‌ی دیگر در آن به کار رفته است. از این بین شاید مایکروفِر را بتوان بهترین معادل دانست چرا که از ترکیب دو لغت مایکروویو و فِر ساخته شده است.
فواید استفاده از مایکروفر
طبخ غذا با مایکروفر بدین معنی است که امواج رادیویی با طول موج کوتاه و بسامد بالا مولکول‌ها غذا را چیزی در حدود ۲/۴۵ میلیارد بار در دقیقه به حرکت در می‌آورند و این لرزش سبب به وجود آمدن حرارت ناشی از اصطکاک می‌شود. مایکروفرها به کمک حرارت ناشی از اصطکاک غذا را به سرعت پخت می‌کنند. تعدادی از فواید استفاده از مایکروفر به شرح زیر است.
پخت سریع: آشپزی با مایکروفر سریع‌تر از هر روش پخت و پز دیگر مانند گاز یا اجاق الکتریکی است.
حفظ ارزش غذایی: غذای پخته شده با مایکروفر از ارزش غذایی بالاتری نسبت به غذای پخته شده با روش‌های سنتی برخوردار است و کمتر مواد مغذی خود را از دست می‌دهد.
آشپزخانه‌ی خنک‌تر: در صورت استفاده از مایکروفر، درجه حرارت آشپزخانه بالا نخواهد رفت؛ چرا که در این روش خبری از شعله‌ی آتش نیست و حتی ظرف و ظروف آشپزی شما نیز همانند پخت‌و‌پز با اجاق داغ نخواهند شد.
ایمنی: آشپزی با مایکروفر به دلیل عدم استفاده از آتش به خودی خود ایمن است. علاوه بر این، جهت اطمینان خاطر، مایکروفرها معمولا به چندین سیستم امنیتی مختلف نیز مجهز هستند تا در صورت پخت بیش از حد غذا، با قطع خودکار عملیات پخت‌و‌پز مانع از آتش‌گیری آن شوند.
نظافت: تمیز کردن داخل مایکروفر به سادگی کشیدن یک دستمال است؛ البته در برخی موارد نیاز به استفاده از مواد شست‌و‌شوی مخصوص مایکروفر برای حذف مواد چسبیده به بدنه‌ی آن است.
فر گازی، فر برقی یا مایکروفر
دلیل مقایسه‌ی این نوع فرها این است که این سه دستگاه با وجود داشتن شکل و شمایلی مشابه، عملکرد نسبتا متفاوتی دارند و خریداران باید بدانند دقیقا کدام مدل مناسب با مصرف و بودجه‌ی آن‌ها است.
فر برقی
فرهای برقی محفظه‌های بسته‌ای هستند که در بالا و پایین این محفظه المنت به کار رفته است. جریان برق وارد المنت‌ها شده و محفظه‌ی بسته‌ی فر گرم می‌شود و از این طریق پخت غذا انجام می‌گیرد. ترموستات داخل فر دمای محفظه را اندازه می‌گیرد و جریان برق المنت‌ها را تنظیم می‌کند. برای توزیع واحد گرما، برخی فرها دارای فن‌هایی هستند که گرما را به سرتاسر محفظه‌ی فر و غذای داخل آن می‌رسانند. این امکان که کانوکشن (Convection) نام دارد باعث بهینه‌تر شدن عملکرد فر و توزیع یکسان حرارت می‌شود.
توان یک فر برقی معمولی هزار تا دوهزار وات است؛ اما دستگاه معمولا از تمام توان خود هنگام طبخ غذا استفاده نمی‌کند. بلکه، مصرف برق آن بستگی به دمایی دارد که برای ترموستات تعیین می‌کنید. طبیعتا اندازه‌ی محفظه‌ی دستگاه نیز در میزان مصرف انرژی تأثیرگذار است و فر بزرگتر برق بیشتری مصرف می‌کند تا دمای محفظه را به میزان تعیین شده رسانده و در آن درجه حرارت نگه دارد. اکثر نکات مثبتی که برای مایکروفرها ذکر شد در خصوص فرهای برقی نیز صدق می‌کند؛ اما مصرف برق این فرها نسبت به مایکروفر بالاتر بوده و از امکانات کمتری برخوردار هستند. طبیعتا قیمت این محصولات از مایکروفرها پایین‌تر است؛ اما مصرف بالای برق و کارایی و سرعت کمتر نسبت به مایکروفرها باعث شده است فرهای برقی مانند مایکروفرها محبوبیت و رواج نداشته باشند.
فر گازی
این نوع فر مقرون به صرفه‌ترین نوع فر است؛ فرهای گازی به گاز شهری وصل می‌شوند و معمولا برای روشنایی لامپ داخل فر و مواردی دیگر یک سیم برق نیز در نظر گرفته می‌شود. پخت و پز در این فرها به سرعت دو مدل قبل نیست و کنترل دقیق دمای داخل فر چندان ممکن نیست؛ اما محیط پخت به اصطلاح مرطوب است و این ویژگی باعث می‌شود غذای شما خشک نشود و ضمن پخته شدن آبدار باقی بماند؛ البته این مورد زمان پخت غذاهایی مانند کیک باعث افت کیفیت کار خواهد شد. فرهای گازی معمولا عمر بیشتری دارند و تعمیر آن‌ها نیز ساده‌تر است؛ چرا که اساسا از تعداد قطعات کمتری ساخته شده‌اند؛ اما به دلیل استفاده‌ی همزمان از برق و گاز ایمنی این دستگاه‌ها چندان مطلوب نیست و در صورت نشت گاز ممکن است خسارات جبران ناپذیری به جای بگذارد.
در نهایت، میزان بیشینه‌ی حرارتی که می‌توان در فرهای گازی داشت به اندازه‌ی فرهای برقی و مایکروفر نیست؛ اما محفظه‌ی این دستگاه‌ها بزرگتر از دو مدل دیگر است؛ البته همین موضوع باعث دشواری نظافت آن‌ها نیز می‌شود.
مایکروفر
مایکروفرها به کمک انرژی الکترومغناطیسی و با تولید موج‌های الکترمغناطیسی، غذای داخل فر را گرم می‌کنند. برخلاف فرهای سنتی، مایکروفرها فضای داخل فر را گرم نمی‌کنند و صرفا با استفاده از امواج غذا را طبخ می‌کنند. این امکان مایکروفرها را از نظر مصرف برق بسیار بهینه‌تر از نمونه‌های سنتی خود می‌سازد. توان مایکروفرها معمولا ۵۰۰ تا ۱۰۰۰ وات است و از آن‌جایی که امواج داخل به طور متمرکز به غذا می‌تابند، فرآیند پخت سریع‌تر صورت می‌پذیرد.
با این‌که بیشتر پخت و پزها در منازل روی اجاق گاز انجام می‌شود، مصرف برق فر به عنوان یکی از لوازم برقی آشپزخانه از اهمیت بالایی برخوردار است. جالب است بدانید یک مایکروویو برای پخت غذا حدودا ۴۰ درصد کمتر از اجاق گاز انرژی مصرف می‌کند؛ اما هزینه‌ی برق از گاز بیشتر است. در مقایسه با فر برقی، مایکروفرها برای پخت غذایی مثل سیب‌زمینی حدودا ۷۵ درصد کمتر برق مصرف می‌کنند.
شایعات اشتباه در مورد مایکروفر
برخی افراد معتقدند استفاده از مایکروفر، غذا را به امواج رادیواکتیو آلوده می‌کند؛ اما FDA که سازمان غذا و دارو در ایالات متحده است اذعان دارد که مایکروفر غذا را آلوده نمی‌کند. امواج مایکروویو تنها مولکول‌های آب داخل غذا را به جنبش در می‌آورند که باعث تولید گرما در غذا و پخت آن می‌شود. به همین دلیل است که خوراکی‌های آب‌دارتر مثل سبزی‌ها زودتر در مایکروفر پخته می‌شوند. دلیل این موضوع که گفته می‌شود مایکروفر غذا را از داخل به بیرون می‌پزد نیز همین است. بنابراین، انرژی امواج در مایکروفر به گرمای داخل غذا تبدیل می‌شود و هیچ‌گونه آلودگی در کار نخواهد بود. البته امواج مایکروویو تأثیری که روی غذا می‌گذارند را بر بافت‌های بدن شما نیز می‌توانند بگذارند و از این جهت برای شما ایجاد خطر کنند؛ اما این فقط در زمانی ممکن است که درب فر شکسته باشد و یا درزی در لولای آن به وجود آمده باشد و امواج به بیرون از محفظه درز پیدا کنند. به گفته‌ی چاد مولر، استادیار دانشگاه بیرمنگام، امواج مایکروویو مخصوصا روی قسمت‌هایی از بدن که قابلیت انتقال گرما را ندارند، مانند چشم‌ها، می‌تواند تأثیر مخربی داشته باشد. مولر همچنین سردرد گرفتن افرادی که در فست‌فودها کار می‌کنند را تا حدودی ناشی از درز امواج مایکروویو می‌داند.
نکاتی در خصوص استفاده‌ی صحیح از مایکروفر
۱. همیشه از ظروف مخصوص استفاده در مایکروفر استفاده کنید. برخی ظروف پلاستیکی، شیشه‌ای و سرامیکی نیز قابل استفاده در مایکروفر هستند؛ اما هرگز از ظروف فلزی در مایکروفر استفاده نکنید. حتی اگر بخشی از ظرف شما فلزی است، نباید آن را داخل مایکروفر قرار دهید. این موضوع امکان آتش‌سوزی یا خرابی فرستنده‌ی امواج را بسیار بالا می‌برد.
۲. در مواردی که روی غذا را پوشانده‌اید، باید منافذی جهت خروج بخار ترتیب دهید.
۳. بهتر است هنگام پخت، غذا را هم بزنید یا حالت ظرف را عوض کنید تا گرما به همه جای غذا برسد.
۴. لایه‌های خارجی غذا در مایکروفر زودتر می‌پزند. بنابراین، سعی کنید تکه‌های ضخیم‌تر غذا را در سطح بیرونی و تکه‌های کوچک‌تر را در مرکز غذا قرار دهید.
۵. اگر در دفترچه‌ی راهنمای دستگاه شما، زمانی به عنوان انتظار بعد از پخت درج شده است، بهتر است آن را رعایت کنید؛ چرا که در این زمان هنوز غذا به کمک گرمای داخل آن در حال پخت است. عموما مایکروفرها به زمانی برابر با
۶. هنگام خارج کردن ظرف غذا از داخل مایکروفر و برداشتن پوشش آن بسیار مراقب باشید؛ چرا که ممکن است ظرف غذا داغ نباشد، اما غذا و بخار تولید شده توسط آن بسیار داغ خواهند بود.
7. از روشن کردن مایکروفر خالی خودداری کنید؛ زیرا در این حالت اشعه‌های مایکروویو تنها به فضای داخلی آن برخورد می‌کنند و می‌توانند باعث خرابی دستگاه شوند.
8. برای تمیز کردن محفظه‌ی داخل مایکروفر از دستمال نم‌دار و آغشته به مایع ظرفشویی استفاده کنید و سطوح داخلی فر را از چربی‌ها و مواد غذایی به جا مانده پاک کنید. همچنین یکی از راه‌های موثر تمیز کردن مایکروفر، قرار دادن یک ظرف سرکه درون دستگاه و گرم کردن آن است تا بخار ساطع از سرکه، عملیات تمیزکاری دیواره‌های داخلی را تسهیل بخشد. لازم است درب و لولاها را تمیز نگه دارید تا جرم‌های به جا مانده باعث ایجاد نشت امواج نگردند. توجه داشته باشید هنگام نظافت، دستگاه را از برق بکشید.